Zeg ‘ns AAA: Basta, Sabam en Stanza

In elk epos is er een held, een baarlijke duivel en een reddende engel. Als er klankmatige aanwijzingen zijn voor wie die rol mogen vervullen, dan doen we mee. Onze enige heldendaad tot dusver in dit epos is ons artikel van enkele maanden geleden.

Het programma “Basta” heeft SABAM het vuur aan de schenen gelegd, maar de maatschappij reageerde niet met dezelfde storm van verontwaardiging als bij de aflevering over belspelletjes, die zoals bekend intussen werden afgevoerd. Daar zijn meerdere verklaringen voor. Mogelijk is er al een ontwaarding aan de gang van maatschappelijke ophef. Het kàn toch niet dat Neveneffecten het ene onrecht na het andere uit de wereld helpt. Zoveel eer wordt de jongens niet gegund. Ten tweede kwam SABAM er eerder slordig en bureaucratisch uit, dan manifest malafide. Dachelet was de vriendelijke baas van een iets te groot geworden bedrijf. Brave borsten keken vanuit hun professionele aquarium naar het vermakelijk vertoon van de musketiers. Nijvere klerken daagden op bij feestjes die zo slecht vermomd waren dat iedere niet door sysiphus-arbeid vermolmde mens meteen de verborgen camera zou zoeken. Voor de werkmier achter de beeldbuis was het allemaal heel herkenbaar en minder aanstootgevend dan de belspelbendeleider die zijn bonus miste omdat iemand zijn code had gekraakt. Basta gedroeg zich een beetje als een pestjoch, wat Sabam toeliet in de rol te kruipen van arm slachtoffer van een al te complexe wereld.

Nochtans is er een maatschappelijk draagvlak voor het terugschroeven van de macht van Sabam. Veel ondernemers vloeken op de inhalige taks op wat gewoon muziek op de werkvloer is. Wie een maaltijd bereidt op basis van een recept uit SOS-Piet, moet ook geen auteursrecht betalen aan de olijke kok, al riskeer ik hier SABAM op ideeën te brengen. Het afspelen van aangekochte muziek is vergelijkbaar, en toch dicteert men daar de harde inning.

Los van de vraag of die vergoeding echt billijk is, zijn er genoeg vermoedens van frauduleuze werking, onrechtvaardige inning en dito uitkering, om SABAM eens aan een flinke doorlichting te onderwerpen. Eén van de oplossingen om zo’n logge mogol efficiënt en effectief te maken, is de beproefde liberale gedachte van marktwerking. Laat concurrentie toe, die niet gehinderd wordt door de oude gewaden. Zorg voor gekoppelde databanken en transparante informatie. Laat daar dan de marktgedachte op los. In dat opzicht is het wel ironisch dat de jongens van Neveneffecten, Geirnaert op kop, zich in het linkse spectrum bevinden, dat staatsregulering nastreeft. SABAM is een schoolvoorbeeld van een door de staat ingericht controleorgaan dat mettertijd eerder zichzelf is gaan dienen dan de vermeende klant.

De uitzending was grappig en alweer prima in elkaar gezet. Er is wat commotie in de marge en politici surfen als vanouds op de ontstane baren, maar het einde van België staat hoger op vele agenda’s. Nu, dan moet SABAM mee splitsen, wat een gelegenheid kan zijn om auteursrechten en inningen volledig te herzien.

Het vertoon heeft ons alvast niet overtuigd om ons vennootschap verder te zetten. Het onderzoek van wat Creative Commons nu precies inhoudt, dringt zich daarentegen op.